KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ
(Trích)
Em Cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan dừng rời lưng mẹ
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng
Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tìm hát thành lời:
Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sân…
Em Cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Mặt Trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt Trời của mẹ, em nằm trên lưng
– Ngủ ngon a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi!
Nguyễn Khoa Điềm
Trả lời câu hỏi:
1. Em hiểu thế nào là “những em bé lớn trên lưng mẹ” ?
2. Người mẹ làm những công việc gì? Những công việc đó có ý nghĩa như thế nào?
3. Tìm những từ ngữ, hình ảnh nói lên tình yêu thương và niềm hi vọng của mẹ đối với con?
BÀI LÀM
1. “Những em bé lớn trên lưng mẹ” là những em bé được mẹ địu trên lưng theo mẹ đi khắp mọi nơi khi mẹ lao động và chiến đấu. Lưng mẹ trở thành nôi của đứa con; con thơ sẽ lớn lên từng ngày trên lưng mẹ. Địu con sau lưng là tập quán của đồng bào miền núi, ở đây là của bà mẹ Tà-ôi trên vùng núi tây Trị – Thiên.
“Những em bé lớn trên lưng mẹ” còn mang nghĩa bóng: những đứa con được mẹ yêu thương, nuôi dưỡng, chăm sóc lớn dần lên sẽ trở thành người con hiếu thảo, người công dân tốt… trong niềm ước ao, hi vọng của mẹ hiền.
2. Người mẹ được nói đến trong bài thơ vừa địu con vừa ru con, lúc thì giã gạo, lúc thì tỉa bắp trên núi Ka-lưi. Những việc làm của mẹ trong hoàn cảnh kháng chiến chống Mĩ rất có ý nghĩa: giã gạo để nuôi bộ đội Giải phóng cảnh tỉa bắp để sản xuất lương thực vừa lấy lương ăn vừa gửi ra tiền tuyến. Những việc làm của mẹ thể hiện tình thương con gắn liền với tình yêu nước.
3. Những từ ngữ, hình ảnh nói lên tình yêu thương và niềm hi vọng của mẹ đối với con là:
– Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tìm hát thành lời:
– Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội
– Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sân…
– Mặt Trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt Trời của mẹ, em nằm trên lưng.
