Soạn bài Thực hành tiếng việt trang 23 phổ thông nhất
Câu 1
(trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập hai): Tìm hiện tượng đảo trật tự từ ngữ trong các trường hợp sau và phân tích tác dụng của hiện tượng này.
Trả lời
Phương pháp giải
Phương pháp giải:Tìm hiểu về khái niệm và đặc điểm, dấu hiệu nhận biết của hiện tượng đảo trật tự từ ngữ để xác định và phân tích tác dụng trong các trường hợp đề bài đã cho.
a.Cây bưởi nhà mình đãng trí
Bỏ quên năm ngoái mùa hoa
Năm nay bưởi chừng hối tiếc
Ra hoa nhiều gấp đôi ba.
– Hiện tượng đảo trật tự từ: “năm ngoái mùa hoa” → nhằm nhấn mạnh, tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt nội dung câu thơ. Tác giả muốn nhấn mạnh sự việc cây bưởi năm ngoái quên ra hoa, khác với năm nay ra “nhiều gấp đôi ba”.
b. Nhưng trên mặt biển, ùn ùn từ đâu đến – dân chài bảo từ Thủy phủ đùn lên – một đám sương mù, dày đặc, mang vị mặn và hơi lạnh thấm thía.
– Hiện tượng đảo trật từ từ: “ùn ùn từ đâu đến” → nhằm nhấn mạnh, tăng sức biểu cảm cho diễn đạt nội dung câu văn. Tác giả muốn nhấn mạnh hành động của đám sương mù cứ thi nhau kéo tới liên tục, lũ lượt.
Câu 2
(trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập hai): Chỉ ra hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ trong các đoạn trích sau và phân tích tác dụng biểu đạt của những cách diễn đạt này.
Trả lời
Phương pháp giải
Phương pháp giải:Tìm hiểu về khái niệm và đặc điểm, dấu hiệu nhận biết của hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ để xác định và phân tích tác dụng trong các trường hợp đề bài đã cho.
a. Nắng đã vàng hanh như phấn bay,
Đã nghe tiếng sến vọng sông gày.
Trước sân mây trắng về đông lắm.
Em ở xa nhà, em có hay.
– Hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ: “Trước sân mây trắng về đông lắm”
→ Nhằm tạo ra những kết hợp từ vô cùng độc đáo, nhằm tăng hiệu quả diễn đạt. Đồng thời, hình ảnh “mây” trở nên sinh động, có hành động như con người, làm cho bài thơ trở nên sinh động, gợi hình gợi cảm, gần gũi và tăng tính biểu cảm với người đọc hơn.
b.Vào một chiều trung tuần tháng Giêng, chàng trai ấy lang thang trong những ngõ hẻm làng. Chàng đi không mục đích, hồn lặng thấm cái êm ả lắng tự vòm trời trắng hơi biêng biếc như đất bạc, cái êm ả của những ngày thôn dã.
– Hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ “hồn lặng thấm cái êm ả lắng tự vòm trời…”
→ Nhằm tạo ra những kết hợp từ vô cùng độc đáo, nhằm tăng hiệu quả diễn đạt. Đồng thời, thông qua đó, diễn tả cho người đọc hành động lang thang không mục đích, điểm đến, hành động xuất phát từ vô tri của nhân vật “chàng trai”.
Câu 3
(trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập hai): Phân tích hiệu quả của hiện tượng tách biệt trong các trường hợp sau.
Trả lời
Phương pháp giải
Phương pháp giải:Tìm hiểu về khái niệm và đặc điểm, dấu hiệu nhận biết của hiện tượng tách biệt để xác định và phân tích tác dụng trong các trường hợp đề bài đã cho
a. Ào một cái, từ trong rừng dâu da bỗng như có tiếng quẫy động của một con vật khổng lồ. Ông Diểu biết là con đầu đàn đã đến. Con khỉ này cũng gớm lắm đây. Nó xuất hiện với một nghi lễ vương chủ. Tự tin đến thô bạo. Ông Diểu mỉm cười và chăm chú nhìn.
→ Tác dụng: nhấn mạnh sự “Tự tin đến thô bạo” của con khỉ đầu đàn qua con mắt cảm nhận của ông Diểu. Đồng thời thể hiện sự thích thú, khoái chí của nhân vật ông Diểu khi chứng kiến sự xuất hiện của con khỉ đực với một nghi lễ vương chủ.
b. Ông Diểu bỗng thấy bị xúc phạm đến ghê gớm. Tựa như ông bị theo dõi, bị đòi ăn vạ.
→ Tác dụng: nhấn mạnh cảm nhận của ông Diểu “tựa như ông bị theo dõi, bị đòi ăn vạ”. Đồng thời cảm xúc bực bội, oan ức, khó chịu của nhân vật khi phát hiện khỉ cái luôn đi theo mình.
Câu 4
(trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập hai): Nhận xét về sự độc đáo của những kết hợp từ được in đậm trong đoạn thơ sau: Chiều mộng hòa thơ trên nhánh duyên, Cây me ríu rít cặp chim chuyền. Đổ trời xanh ngọc qua muôn lá Thu đến – nơi nơi động tiếng huyền.
Trả lời
Phương pháp giải
Phương pháp giải:Tìm hiểu về khái niệm và đặc điểm, dấu hiệu nhận biết của hiện tượng mở rộng khả năng kết hợp của từ để xác định và phân tích tác dụng trong các trường hợp đề bài đã cho.
Sự độc đáo của những kết hợp từ được in đậm trong đoạn thơ: tăng hiệu quả của việc diễn tả khung cảnh chiều mộng với cảnh vật, thiên nhiên rộn ràng, tươi vui. Đồng thời, với cách kết hợp từ độc đáo ấy đã giúp cho bài thơ mang những nét đặc sắc riêng biệt, thu hút người đọc.